جوان آنلاین: طرح ایجاد نیروگاههای خورشیدی با وام اشتغال مددجویان، ریسک بازپرداخت اقساط وام و شکست طرح اشتغال را بسیار کم خواهد کرد و با خرید تضمینی برق خورشیدی این نیروگاهها علاوه بر بازپرداخت وام اشتغال در پنج سال، امکان تأمین پایدار منابع درآمدی برای خانواده مددجو را فراهم میکند و به این ترتیب این طرح به همه اهداف یک وام حمایتی اصابت خواهد کرد.
یکی از مهمترین طرحهایی که با تکیه بر وام اشتغال پرداختی به مددجویان در سطح کشور در حال اجراست، طرح توسعه نیروگاههای خورشیدی خانگی با تکیه بر وام اشتغال مددجویان توسط کمیته امداد است که یکی از معدود نمونههایی است که نشان میدهد وام اشتغال به هدف خود اصابت میکند و وقتی این وام در مسیر درست هدایت میشود که به هدف اصلی خود یعنی ایجاد درآمد پایدار و خروج واقعی مددجویان از چرخه فقر برسد و همزمان نیاز انرژی کشور را نیز تأمین کند. در این طرح، تسهیلات اشتغال به جای مصرف در فعالیتهای کمبازده و پرریسک یا تبدیل شدن به پول نقد در اختیار مددجو، در زیرساختی سرمایهگذاری میشود که هم بازدهی بلندمدت دارد، هم ریسک آن حداقلی است و هم با سیاستهای کلان کشور در حوزه انرژی و محیطزیست همراستاست.
مددجو بدون درگیر شدن با پیچیدگیهای بازار، صاحب یک دارایی مولد میشود که ماهانه برای او درآمد ایجاد میکند و همین درآمد، پشتوانهای مطمئن برای بازپرداخت اقساط و تأمین معیشت خانواده فراهم میآورد. مزیت راهبردی طرح پنلهای خورشیدی در این است که الگوی وام برای مصرف را به وام برای تولید پایدار تبدیل کرده است. برخلاف بسیاری از کسبوکارهای خرد که در برابر نوسانات بازار آسیبپذیرند، تولید برق خورشیدی دارای بازار تضمینشده و خریدار قطعی است و همین موضوع، امنیت درآمدی مددجویان را افزایش میدهد.
در چنین مدلی، وام اشتغال نهتنها ریسک نکول نخواهد داشت، زیرا یک دارایی به وام اشتغال پگ خواهد شد و مانده تسهیلات نیز نخواهد داشت، بلکه به ابزاری برای توانمندسازی واقعی، کاهش وابستگی به کمکهای بلاعوض و کاهش هزینههای حمایتی دولت در بلندمدت در کنار تأمین پایدار انرژی کشور بدل میشود. به بیان دیگر، طرح نیروگاههای خورشیدی ساخته شده با وام اشتغال مددجویان همان نقطهای هستند که وام اشتغال دقیقاً به فلسفه وجودی خود یعنی تبدیل حمایت اجتماعی به تولید و تبدیل مددجویی به خوداتکایی اصابت میکند.
توسعه زیرساخت انرژی خورشیدی کشور
حسین کاظمزاده، کارشناس اقتصادی در گفتوگو با «جوان» با اشاره به اهمیت سرمایهگذاری مستقیم منابع حاصل از وام اشتغال در توسعه زیرساخت انرژی خورشیدی کشور گفت: وام اشتغال زمانی معنا پیدا میکند که از یک تسهیلات صرفاً بانکی به ابزاری برای تولید درآمد پایدار، توانمندسازی اقتصادی و خروج واقعی خانوادههای محروم از چرخه فقر تبدیل شود. تجربه سالهای گذشته نشان داده است بسیاری از طرحهای خرد اشتغال به دلیل نوسانات بازار، ضعف فروش، نبود مهارت کافی یا ریسکهای پیشبینینشده به پایداری لازم نرسیدهاند و در برخی موارد حتی به بدهی جدیدی برای مددجویان منجر شدهاند. در این میان، طرح توسعه نیروگاههای خورشیدی خانگی که با وام اشتغال مددجویان توسط کمیته امداد ایجاد شده است، یکی از معدود الگوهایی است که توانسته است وام اشتغال را دقیقاً در مسیر فلسفه وجودی خود قرار دهد.
وی در ادامه افزود: در این طرح، تسهیلات اشتغال به جای ورود به کسبوکارهای پرریسک و کمبازده، به زیرساختی مولد، کمریسک و بلندمدت اختصاص مییابد؛ زیرساختی که نهتنها برای مددجو درآمد مستمر ایجاد میکند، بلکه به دلیل تضمین خرید برق تولیدی، بازار فروش قطعی نیز دارد. به این ترتیب، مددجو بدون آنکه درگیر چالشهای پیچیده تولید و فروش شود، صاحب یک دارایی مولد میشود که ماهانه برای او درآمد ایجاد میکند. این ویژگی دقیقاً همان حلقه مفقوده بسیاری از طرحهای اشتغال خرد است که در مدل پنلهای خورشیدی به شکل موفقی برطرف شده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به امنیت درآمدی مددجویان در کنار تأمین کامل بازپرداخت وام اشتغال در این طرح خاطرنشان کرد: مزیت کلیدی این طرح در آن است که امنیت درآمدی مددجویان را تضمین میکند و بازپرداخت وام اشتغال به بانک نیز انجام خواهد شد. برق تولیدی نیروگاههای خورشیدی خانگی با قراردادهای تضمینی خریداری میشود و همین موضوع باعث میشود درآمد حاصل از این طرح، از نوسانات بازار، رکود یا کاهش تقاضا مصون بماند. در نتیجه، مددجو میتواند با اطمینان بیشتری اقساط وام خود را پرداخت کند و بخش قابلتوجهی از درآمد نیز صرف بهبود معیشت خانواده شود و معنای این وضعیت این است که وام اشتغال نه تنها به بدهی و مانده تسهیلات تبدیل نخواهد شد، بلکه به ابزار ارتقای سطح زندگی مددجویان و کاهش وابستگی به کمکهای بلاعوض دولتی تبدیل میشود.
وی در ادامه گفت: از زاویه منافع ملی و کلان اقتصادی کشور نیز طرح نیروگاههای خورشیدی با تکیه بر وام اشتغال یک سیاست چندوجهی سودمند است. علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار برای خانوادههای محروم، این طرح به افزایش تولید انرژی پاک، کاهش فشار بر شبکه برق کشور، کاهش مصرف سوختهای فسیلی و حرکت در مسیر توسعه پایدار کمک میکند. به بیان دیگر، منابع بانکی وام اشتغال در مسیری هزینه میشود که هم بازده اجتماعی، هم اقتصادی و هم زیستمحیطی دارد. این رویکرد همان رویکرد هوشمندانهای است که در سیاستگذاریهای کلان باید الگو قرار گیرد.
کاظمزاده در پایان گفت: طرح ایجاد نیروگاههای خورشیدی به کمک وام اشتغال مددجویان کمیته امداد بهروشنی نشان میدهد وام اشتغال زمانی به نقطه اصابت واقعی خود میرسد که در مسیر تولید پایدار هدایت شود. این تجربه موفق میتواند به الگویی ملی برای سایر نهادهای حمایتی نیز تبدیل شود به شرط آنکه سیاستگذار پولی، شبکه بانکی و دستگاههای اجرایی با نگاه حمایتی، شفاف و قانونمحور از آن پشتیبانی کنند. اگر چنین همراهیای شکل بگیرد و وام اشتغال به موقع پرداخت شود، وام اشتغال نهتنها بار مالی دولت را از محل افزایش خودکفایی مددجو و افزایش تولید برق خورشیدی در جهت کاهش ناترازی انرژی، کاهش خواهد داد، بلکه هزاران خانواده محروم را به نقطهای از خوداتکایی واقعی و پایدار خواهد رساند.
